گل شمعدانی از گل های جذاب و پر طرفداری است که نگهداری و پرورش آن در آپارتمان بسیار راحت می باشد. انتخاب نام این گل به دلیل شکل میوه مانند آن می باشد. جهت کسب اطلاعات بیشتر با تیم گل همراه باشید.
معرفی گل شمعدانی
نام لاتین: Pelargonium
نام فارسی: شمعدانی
نام علمی: pelargonium
راسته: شمعدانی
تیره: قیطران
بومی: آفریقا، استرالیا، برخی گونه ها در شمال آمریکا و مناطق مدیترانه ای
کشت شمعدانی در جهان سابقه ی طولانی دارد. در ایران گونه ی وحشی آن یافت می شود. ۳۵ گونه شمعدانی تحت عنوان ژرانیوم شناخته شده که تمامی این گونه ها دائمی، مقاوم در برابر سرما و سایه می باشند و دارای ۵ گلبرگ مساوی و ۱۰ پرچم می باشد. گونه هایی از گل شمعدانی که به عنوان گل آپارتمانی استفاده می نمایند معمولا چند ساله می باشد و ارتفاع آن ها به ۱ تا ۲ متر می رسد. گل ها ممکن است کم پر یا پرپر باشد. گل های کم پر دارای ۵ گلبرگ می باشند. گل های این گیاه به صورت چتر در انتهای دمبرگ بسیار طویل قرار دارند. برگ های آن ها پهن و کنگره دار، یک رنگ، دورنگ و شکننده هستند. اگر برگ های این گل را کمی بفشارید عطر مخصوصی از آن به مشام می رسد. گیاهان این دسته معمولا مخصوص گلخانه های سرد هستند. شمعدانی بسته به گونه، اغلب تمام مدت فصل بهار، تابستان و کمی هم در پاییز گل می دهد. شمعدانی عطری در اواخر بهار به مدت کوتاهی گل می دهد. از نظر طول روز همه ی شمعدانی ها در روز خنثی هستند و سرعت رشد گل بستگی به نوری که در دمای مناسب دریافت می کند، دارد. حداقل ۱۵ گره قبل از گلدهی بایستی تشکیل شده باشد. از لحاظ کشت و پرورش و جهت گلکاری، انواع شمعدانی ها را در چهار طبقه بزرگ به شرح زیر تقسیم می کنند.
شمعدانی معمولی (pelargunium zonale)
این گونه در شمعدانی ها به عنوان یکی از پایه های اصلی استفاده می شود. شمعدانی معمولی گیاه است چند ساله علفی که ممکن است ابتدای ساقه ی آن نیمه چوبی شده باشد ولی استحکام چندانی ندارد. به دلیل وجود یک حلقه تیره رنگ در وسط برگ ها، برخی این دسته از شمعدانی را حلقه دار نیز می نامند. گونه های مشاهده شده از این نوع شمعدانی p . inquinans , p . zonal می باشد. دارای رنگ های متعددی هستند که در برخی برگ ها بزرگ و در برخی کوچک بوده و حلقه ی وسطی برگ نیز کم یا بیش نمایان است. از رنگ های این گونه که بعضی ها دو رنگ هستند عبارتند از:
-
شمعدانی حرامزاده
واریته ای است پا کوتاه و پر گل و در بهار، تابستان و پاییز گل می دهد. دارای برگ هایی درشت با حاشیه ای کنگره ای است.
-
شمعدانی بهار هلویی
دارای برگ های دو رنگ و گل های درشت و زیبا است و به رنگ صورتی مایل به نارنجی می باشد.
-
شمعدانی نقره ای
اطراف برگ ها در این واریته به رنگ سفید نقره ای و وسط آن سبز رنگ است و گل های آن به رنگ قرمز پررنگ می باشد.
-
شمعدانی سفید
برگ ها کوچک، گل ها سفید رنگ، کم یا پُرپر هستند.
-
شمعدانی ترمه ای
برگ ها سبز با حاشیه ای کرم و رنگین بوده،حلقه ی وسطی آن ها بزرگ شده و به رنگ زرد مایل به قرمز در آمده و خود برگ ها نیز به رنگ زرد تیره می باشند. گل ها به رنگ صورتی تند بوده و کم پر هستند.
-
شمعدانی طلایی
برگ ها به رنگ زرد و سبز بوده و گل ها قرمز و پُرپر هستند، حلقه وسطی برگ ها در بعضی به کلی از بین رفته و در بعضی کاملا نمایان است.
شمعدانی پیچ یا شمعدانی برگ عشقه ای (p . peltatum)
این گونه که گاهی به نام پیچ روسی نیز خوانده می شود، به علت دارا بودن ساقه های آویزان نازک و زاویه دار و حالت رونده به قیم نیاز داشته و گاهی به عنوان گیاه آویزی استفاده می شود. برگ ها دارای ۵ لوب، تقریبا بدون کرک با حاشیه ای کامل و رگبرگ مرکزی است. در این نوع نیز بعضی برگ ها دارای حلقه وسطی تیره رنگی هستند. گل های آن به رنگ قرمز تند، بنفش و صورتی است و از حیث تراکم به پیچ کم پر و پرپر شهرت دارند. این نوع شمعدانی از بهار تا پاییز (در طول سال گل می دهد). رشد این گونه در گلدان بهتر است.
شمعدانی پیچ یا برگ عشقه ای
شمعدانی اژدر (شمعدانی آلمانی) (گل درشت) (p . grandiflorum)
برگ ها به رنگ سبز تیره و چین دار با دمبرگ دراز، گل ها بسیار درشت، به رنگ های صورتی، قرمز و گاهی دو رنگ با رگه های ارغوانی و به صورت چتری هستند. برگ ها کشیده و به شکل خاصی به طرف بالا متمایل است. اندام این گیاه بدون کرک است. دوره ی گلدهی این گل نسبتا کم است. در بین پرورش دهندگان ایرانی به نام شمعدانی آلمانی نیز معروف است.
شمعدانی اژدر
شمعدانی عطری (scented-leaf geraniums)
گل های این نوع چندان زینتی نمی باشند، چون هم ریز می باشند و هم مدت کوتاهی روی بوته مشاهده می شوند. اما برخی از آنان به رنگ آبی مایل به بنفش و بسیار زیبا هستند. برگ های آن ها کرک دار معطر و دارای بریدگی های عمیق بوده و به رنگ های ساده و ابلق هستند. برگ ها در اثر تماس عطری بسیار خوشبو و نسبتا تند دارند. از این جهت از اسانس آن در عطرسازی استفاده می نمایند.
شمعدانی عطری
شرایط پرورش و نگهداری گل شمعدانی
-
شرایط آبیاری گل شمعدانی
به طور کلی شمعدانی را باید در محلی نسبتا خشک کاشت و در فاصله ی بین دو آبیاری باید خاک گلدان خشک شود. بعضی از گونه های شمعدانی که رشد آن ها کاهش می یابد نباید آبیاری را ادامه دهید. برعکس شمعدانی پیچ و شمعدانی عطری نیاز بیشتری به آبیاری دارند و خاک آن ها بایستی همیشه مرطوب باشد. تولیدکنندگان از تنش آبی جهت کاهش رشد، کنترل ارتفاع و مقاوم سازی این گل قبل از فروش استفاده می نمایند.
-
نور مناسب گل شمعدانی
شمعدانی ها معمولا به نور مستقیم آفتاب نیاز دارند و غنچه های گل آن ها در سایه تشکیل نمی شوند. به همین دلیل در زمستان به دلیل تابش کم آفتاب گلدهی خوبی ندارند. از طرفی آفتاب شدید برای این گل مضر می باشد و بایستی در تابستان برای آن ها سایه ایجاد نمایید. گونه های جدیدی یافت شده که در زمستان نیز گلدهی مناسبی دارند. استفاده از نور مکمل در زمستان که میزان نور آن کم می باشد باعث تسریع در گلدهی می شود. شمعدانی نسبت به طول روز بی تفاوت است. آغاز گلدهی شمعدانی بستگی به میزان نور دریافتی توسط گیاه بستگی دارد.
-
دمای مناسب گل شمعدانی
در گیاهان پرورش یافته از طریق قلمه دمای شبانه ۲۱ درجه سانتیگراد جهت گلدهی مناسب می باشد. در شمعدانی هایی که به روش بذر پرورش داده شده ۲۴ درجه سانتیگراد مطلوب می باشد. هرچند در بعضی مناطق گفته شده دمای پایین جهت گلدهی این گل لازم است و گل های ابتدایی در دمای کمتر از ۱۷ درجه سانتیگراد جوانه می زند. شمعدانی عطری در دمای ۵ تا ۱۰ درجه سانتیگراد حداکثر رشد را دارد. در تولید اقتصادی شمعدانی دمای روزانه ۲۰ درجه سانتیگراد و شبانه ۱۷ درجه سانتیگراد برای این گیاه فراهم می نمایند. با وجود این در نقاط سرد بایستی گل را به داخل منزل برد و یا آن ها را در گلخانه نگهداری نمود. شمعدانی ها در محیط منزل نیز به خوبی رشد می کنند ، تهویه هوای اتاق عامل مهمی جهت حفظ و نگهداری گل شمعدانی می باشد.
به طور کلی شمعدانی مخصوص آب و هوای معتدل و کمی مرطوب سواحل دریا است. گاهی در باغ ها شمعدانی بلند و قوی می شود ولی در شرایط گلخانه ای گرم و خشک و یا سرد و بدون نور چنین رشدی امکان پذیر نمی باشد. در شرایط محیطی سرد و خشک برگ های مسن شمعدانی قرمز رنگ می شود.
-
رطوبت مناسب گل شمعدانی
بایستی توجه نمود در فاصله ی بین دو آبیاری، خاک خشک شده باشد. بستر گل شمعدانی نسبتا خشک می باشد اما شمعدانی پیچ و شمعدانی عطری به رطوبت و آبیاری بیشتری نیاز دارند.
-
خاک مناسب گل شمعدانی
انتخاب و آماده سازی بستر مناسب جهت کشت گل شمعدانی امری بسیار مهم می باشد. Ph مناسب برای این گل ۵/۶-۶ است. برای شمعدانی پیچ ph بایستی کمتر (۵/۳) باشد. خاک گلدان شمعدانی باید زهکشی کافی داشته باشد و ترکیبی از ۳ قسمت خاک لوم، یک قسمت کود دامی و پوسیده و یک قسمت ماسه برای آن مناسب می باشد. بهتر است به این محلول مقداری کود شیمیایی مثلا سوپر_فسفات اضافه شود. ریختن خاک برگ پوسیده به ضخامت ۵ سانتی متر در سطح خاک و نیز در بین بوته های شمعدانی نتیجه ی بسیار خوبی دارد این ماده ی تغذیه ای از تبخیر شدید آب جلوگیری می کند.
-
کوددهی مناسب گل شمعدانی
شمعدانی در زمستان نیاز چندانی به کود ندارد. در سایر فصول محلول پاشی ماهیانه با یک کود کامل و با غلظت کم نتیجه ی مطلوبی دارد.
هرس کردن گل شمعدانی
ساقه و برگ های تمامی گونه های شگعدانی در فصل پاییز خشک می شوند، به همین دلیل بایستی ساقه ها و برگ های خشک را جدا نموده تا برای فصل بهار و شاخه و برگ های جدید مهیا شوند.
روش های پرورش و تکثیر گل شمعدانی
- پرورش و تکثیر گل شمعدانی از طریق بذر
- پرورش و تکثیر گل شمعدانی از طریق قلمه زنی
-
پرورش و تکثیر گل شمعدانی از طریق بذر
این روش به دلیل پراکندگی گل و کاهش کیفیت شمعدانی توصیه نمی شود.
-
پرورش و تکثیر گل شمعدانی از طریق قلمه زنی
افزایش شمعدانی از طریق قلمه ساقه به راحتی امکان پذیر می باشد. قلمه ها را از اول تابستان تا اواسط پاییز از روی گیاهان برداشت نمایید. قلمه ها را بایستی از شاخه های جدید جدا کرد که خود سبز می باشد و همچنین رسیده و خشبی باشند. قلمه می بایست از زیر یک گره قطع شود. قلمه باید ساده و به طول ۸ تا ۱۲ سانتیمتر و به همراه ۳ تا ۴ گره باشد. برگ های پایینی قلمه و نیز گل ها باید حذف شوند. سپس قلمه ها را در ماسه و در محیط گرم گلخانه کشت نمایید. در روز های اول اجازه دهید قلمه در سایه قرار گیرد تا از خطر پژمردگی رفع شود، به تدریج به آن ها نور کافی بدهید.
آفات و بیماری های گل شمعدانی
- بوته میری شمعدانی، در محل هایی که تراکم بوته زیاد می باشد خسارت بسیاری به گل وارد می شود و با آبیاری بیش از حد افزایش می یابد. این بیماری از بخش ریشه و طوقه گیاه آغاز می شود و باعث سیاهی طوقه گیاه می شود.
- پوسیدگی ریشه، که می تواند در نتیجه کنش های عواملی مثل آب زیاد، اکسیژن کم، آبشویی بیش از حد و تجمع بیش از حد نمک های محلول در خاک ایجاد شود.
- زردی برگ های شمعدانی، به دلایل مختلف مانند آبیاری کم یا بیش از حد، مواد غذایی، شرایط نا مساعد جوی و خشکی بیش از حد و یا کمی نور ایجاد می شود.
- عوارض فیزیولوژیکی، در شمعدانی پیچ یک عارضه که ورم (Edema) خوانده می شود مشاهده شده که در آن سلول های روزنه در سطح زیرین برگ جدا شده و به طور غیر عادی چوب پنبه ای می شود. این عارضه در اثر فشار بیش از حد تورژسانس (باد کردن و حجیم شدن سلول های گیاهی در اثر ورود آب به درون سلول) در زمان بسته بودن روزنه در شب است که در این موقع از دست دهی آب کم است اما سیستم ریشه ای فعال است، در دسترس بودن آب کافی و دمای بالای خاک به ادامه ی انتقال آب به برگ ها کمک می نماید.
- بیماری های ویروسی، این بیماری به واسطه ی حشراتی مانند شته و زنجره و یا وسیله های باغبانی مانند قیچی، چاقو و بیلچه انتقال می یابد.
- پژمردگی گل شمعدانی، اگر گیاه ساقه های بلند و آبکی داشته باشد و یا به طور غیر منتظره به محیطی گرم انتقال یابد، نمی تواند آب مورد نیاز را از ریشه جذب کند و رطوبت خود را از دست می دهد در نتیجه ساقه ها و برگ ها پژمرده می شوند. بایستی در روزهای گرم در فصل بهار آبیاری با آب سرد انجام شود تا گیاه در مقابل تغییرات دمایی محیط مقاومت لازم را داشته باشد.
- گال برگ، گونه ای باکتری سبب بوجود آمدن این عارضه می باشد که باعث پیدایش تاول شده و برگ ها را در خود جمع می کند( مانند گل کلم) و در آخر باعث ریزش برگ ها می شود. برای این بیماری درمانی وجود ندارد و بایستی بوته ها را قطع نمود.
آفت گل شمعدانی
بیماری گل شمعدانی
بیماری گل شمعدانی
جمع آوری شده توسط تیم گل