گیاه آگاو

گیاه آگاو یک گیاه دائمی و همیشه سبز می باشد که دارای برگ هایی به رنگ سبز، خاکستری، آبی و در برخی از نمونه ها، دارای حاشیه ای زرد رنگ (ابلق) می باشد. جهت کسب اطلاعات بیشتر با تیم گل همراه باشید.

معرفی گیاه آگاو

نام لاتین: Agave

نام فارسی: آگاو، گیاه صدساله، خنجری

نام علمی: Agave

راسته: مارچوبه ‌سانان

تیره: آگاوه وشان

بومی: بیابان‌های مکزیک و ایالت‌های جنوبی ایالات متحده

آگاو گیاهی است گوشتی که برگ های آن به صورت طوقه ای قرار داشته و به نسبت ضخیم و آبدار هستند و قسمت انتهایی برگ تا حدی قابل انعطاف است. معمولا در نوک برگ ها یک خار سیاه رنگ وجود داشته و حاشیه برگ دندانه دار است. برخی از ان ها دارای برگ های ابلق با حاشیه زرد رنگ می باشند. شکل برگ ها و یا کرک دار بودن آن ها و نیز نحوه رشد و نمو برگ ها و بسیاری از مشخصات دیگر، انواع مختلف آگاو را از همدیگر متمایز می کند. این گیاه در طبیعت رشد فوق العاده زیادی داشته و شاخه های بلند گل دهنده ایجاد می کند ولی در منازل و گلدان رشد چندانی ندارد. اگر از این گیاه خوب مراقبت شود پس از ۱۰ سال به گل می رود که گل آن به ارتفاع بیش از ۳ متر نیز می رسد. ولی برگ های این گیاه خصوصا در نوع ابلق، جنبه زینتی دارد که حاشیه برگ آن زرد رنگ است. این گیاه تک بر بوده و پس از یک بار گل و میوه دهی از بین می رود.

گونه های گیاه آگاو

• آگاو آمریکایی (americana)

یکی از زیباترین نوع آگاو است. یک گیاه کاملا گوشتی بوده و مناسب برای نگهداری در آپارتمان، گلخانه و فضای باز است. ارتفاع این گیاهان می تواند به ۱/۵ الی ۲ سانتیمتر برسند. این نوع از آگاو می تواند نور کامل آفتاب و هم محیط های سایه روشن را تحمل کند.
مقاومت نسبتا بالایی در برابر گرما و سرما دارد و تحمل دمای صفر درجه سانتیگراد در زمستان را دارد. تنوع رنگ در این نوع آگاو بالا است و به رنگ های سبز – آبی و با نوار هایی زرد رنگ (ابلق) دیده می شود. دارای برگ هایی با حاشیه ای دندانه دار و تیغ دار با رشد نسبتا زیاد است.

• آگاو اتنواتا (attenuate)

این نوع از آگاو ها بسیار مشهور هستند. این نوع از آگاو را به نام دم روباه و اژدها نیز می شناسند. این نوع از آگاو ها کم رشد بوده و طول برگ های آن به حدود ۱ سانتیمتر می رسد.
دارای دو نوع برگ سبز و ابلق است. دارای برگ ها ی ساده با لبه های صاف، بدون خار، سبز رنگ و گاهی ابلق است. برگ ها نسبتا پهن بوده و متحد المرکز که شکل دایره گون را می سازند. دارای گل هایی سبز رنگ به اندازه ی ۱/۵ تا ۳/۵ سانتیمتر است. بیش از ۱۰ سال طول می کشد که این نوع از آگاو ها به گلدهی برسند. دارای میوه هایی به صورت کیسه های کوچک بوده که حاوی بذر می باشند. در آسیب پذیر خواهد بود.

آگاو اتنواتا

• آگاو پارویفلورا (parviflora)

یکی از کوچک ترین گونه های آگاو بوده که بسیار پرطرفدار است. این گیاهان تنها می توانند به ۱۰ الی ۲۵ سانتیمتر طول و ۱۵ الی ۲۰ سانتیمتر عرض برسند. این نوع از آگاو، تنها می توانند ۱۵ سال زندگی کنند ولی معمولا به صورت آزادانه در کشت تولید می شوند. برگ های این نوع از آگاو ها سفید با علامت های گرافیکی سفید بر روی برگ ها و حاشیه ی برگ ها، نازک، تیز، سفت و با رشته های پیچ خورده و مومی شکل است. برگ های این نوع ۶ تا ۲۰ سانتیمتر طول و ۰/۸ تا ۲ سانتیمتر عرض دارند. دارای گل هایی به رنگ زرد تا قرمز هستند. این گیاه در فصل بهار و در سن بین ۱۰ تا ۱۵ سالگی گلدهی می کند. دارای میوه هایی تخم مرغی شکل به قطر ۶ الی ۱۰ میلیمتر هستند.

آگاو پارویفلورا

• آگاو فیلیفرا (filifera)

این نوع از آگاو بسیار شبیه به آگاو پارویفلورا بوده و به آگاو برگ نخی نیز مشهور است.
این نوع از آگاو ها می‌توانند در عرض ۹۰ سانتیمتر و در ارتفاع تا ۶۰ سانتیمتر رشد کند. گل ‌ها در فصل پاییز و گاهی زمستان ظاهر می‌ شوند. این نوع، دارای رشد متوسط تا کم است. دارای برگ هایی سفت، سبز، باریک با تارهای سفید در حاشیه برگ می باشد. در آفتاب کامل بهترین عملکرد را دارد. تحمل بسیار کمی در برابر سرما دارد. این نوع در سنین بالای ۱۲ سال گل می دهد. ارتفاع ساقه ی گل دهنده آگاو فیلیفرا تا ۲/۵ متر است. دارای گل هایی به رنگ صورتی است. همانند دیگر ارقام خانواده آگاو بعد از گلدهی از بین می رود. البته پس از مرگ، گیاهچه هایی از قسمت ریشه باقی می مانند.

آگاو فیلیفرا

• آگاو آنگوستیفولیا (angustifolia)

این نوع از آگاو ها می توانند به ارتفاع ۱ الی ۱/۲ سانتیمتر و عرض ۱/۸ متر برسند. دارای برگ هایی سفت، مقعر، شمشیری، نوک تیز و به رنگ سبز با حاشیه ای کرم ( ابلق ) بوده و دارای تیغ است. با افزایش سن گیاه، تیغ ها از بین می روند. برگ هایی به طول ۶۰  الی ۱۰۰ سانتیمتر و عرض ۵ الی ۱۰ سانتیمتر عرض دارند. در برابر سرما گیاه مقاومی نیست. این نوع آگاو، اگر در خانه نگهداری شود هرگز نباید دمای خانه به کمتر از ۱۰ درجه سانتیگراد برسد. گل دهی این رقم از گیاه آگلو اغلب پس از ۱۰ سال و یا بیشتر انجام می شود. فصل شکوفایی گل های آن، فصل بهار است. دارای گل هایی به رنگ سبز، زرد و سفید است. گل ها در حدود ۵ سانتیمتر عرض و تا ارتفاع ۲/۵ سانتیمتر رشد می کنند. نیاز آبی این گیاه نسبت به گونه های دیگر آگاو بیشتر می باشد یعنی در برابر خشکسالی مقاومت ندارد و باید در فصول رشد مثل بهار و تابستان به دلیل افزایش دما هوا بیشتر آبیاری شود به طوری که بعد از خشک شدن خاک آن آبیاری شود و در فصل زمستان با سردتر شدن و پایین آمدن دمای هوا آبیاری این گیاه کمتر و اغلب به ۲۰ روز یکبار می رسد.

آگاو آنگوستیفولیا

• آگاو ویکتوریا یا شاهی (victoriae reginae)

این گیاه به تدریج بالغ شده و رشد بسیار کمی دارد. برگ های این نوع به سمت داخل حرکت کرده و گنبدی شکل می شوند که جلوه ای خاص به گیاه می دهد. قطر برگ های این گیاه می تواند به ۳۰ الی ۴۵ سانتیمتر برسد. به ندرت بیشتر از ۲۲سانتیمتر رشد می‌کند. این نوع آگاو دارای برگ هایی سبز و ابلق به طول ۱۵ الی ۲۰ سانتیمتر و عرض ۳ سانتیمتر می باشد. حاشیه ی برگ ها فاقد خار است تنها در نوک برگ ها یک تیغ قهوه ای رنگ وجود دارد. گیاه در سن ۲۵ الی ۳۰ سالگی به گلدهی می رسد. دارای گل هایی به رنگ کرم تا زرد است که در تابستان شکوفا می شوند.

آگاو ویکتوریا یا شاهی

• آگاو شاوی (shawii)

این نوع آگاو دارای برگ هایی سبز و خشن با حاشیه ای دندانه دار و قرمز-سیاه است. این نوع برای رشد، به مکانی با آفتاب کامل نیاز خواهد داشت. این نوع از آگاو ها تحمل سرما و یخبندان را نخواهند داشت. ارتقاع این گیاهان به ۶۰ سانتیمتر الی ۱متر نیز می رسد. ساقه ی گل دهنده در این گیاهان به ارتفاع ۴ متر نیز می رسد. دارای گل هایی به رنگ زرد است.

آگاو شاوی

کاربرد گیاه آگاو

• آب گرفته شده از برگ های آن برای رفع کبودی مناسب است و برای سوء هاضمه، نفخ، یبوست، یرقان و اسهال خونی کاربرد دارد. شیره آگاو به عنوان یک ماده چسبنده برای پودر های مختلف به عنوان مرهم بر زخم استفاده می شود. همچنین در درمان اسهال، اسهال خونی و غیره استفاده شود. شیره آگاو ضد عفونی کننده، معرق، مدر و ملین است. علاوه بر این می تواند به عنوان یک ضد عفونی کننده پوست سر و صورت در موارد ریزش مو استفاده شود.
• ساقه گل و قلب گیاه آگاو شیرین و سرشار از فیبر است و می تواند بو داده و خورده شود. دانه های آن را آرد کرده به نان اضافه کنید و همچنین به عنوان قوام دهنده برای سوپ استفاده می شود.
• از الیاف برگهای گونه ای به نام پتیا برای ساخت طناب، بوریا بافی، پارچه های درشت و گلدوزی شده از چرم استفاده می شود. و از صمغ آن برای قوام دادن به طناب های دست ساز استفاده می شده است.
•  این گیاه حاوی ساپونین است. عصاره برگ به عنوان یک صابون کاربرد دارد. از خار روی برگ ها در ایام قدیم به عنوان سنجاق و سوزن استفاده می شد. گل خشک ساقه به عنوان یک کاهگل ضد آب و به عنوان یک طناب کوتاه در مناطق بومی آن به کار می رود. این گیاهان در طرح های احیای زمین ها در مناطق خشک جهان بسیار کاربرد دارند.

شرایط حفظ و نگهداری گیاه آگاو

• شرایط آبیاری گیاه آگاو

نیاز آبی این گیاه بالا است ولی چون به پوسیدگی ریشه حساس است نباید بیش از اندازه آب داده شود. نباید همیشه خاک آن مرطوب باشد. در فاصله بین دو آبیاری خاک بهتر است خشک شود و در فصل خواب آبیاری را باید به حداقل رساند.

• نور مناسب گیاه آگاو

این گیاه مرد روزهای سخت هست و زیر نور مستقیم خورشید دوام می آورد، ولی بهتر است نور کامل و فیلتر شده فراهم بشود.

• دمای مناسب گیاه آگاو

نسبتا به سرما حساس می باشد. در زمستان حتما بایستی حفاظ نایلونی اطراف آن باشد و یا در گلخانه نگهداری و پرورش یابد.

• رطوبت مناسب گیاه آگاو

به رطوبت کم نیاز دارد و در هوای خشک رشد مناسبی به همراه دارد.

• خاک مناسب گیاه آگاو

به خاک نیمه سنگین با زهکش زیاد نیاز دارد اگر در گلدان کشت می‌شود سعی شود از گلدان‌های دهانه باریک استفاده نکنید.

نکته: بعضی از گونه‌های آگاو مانند آمریکایی جهت تولید الیاف طبیعی در صنعت نساجی نیز استفاده می‌شوند. همچنین از بعضی از آگاوها مانند agave tequila برای تولید مشروب استفاده می‌شود.

• کوددهی مناسب گیاه آگاو

گیاه اگاو نیازی به کود ندارد فقط بایستی ph خاک آن کمی اسیدی باشد. تغذیه گیاه باعث گل دادن آن و سپس مرگ آن می شود.

هرس کردن گیاه آگاو

بسیاری از گیاهان خیلی بزرگ می شوند. گیاهان، وقتی کشت می شوند، نمی توانند جابجا شوند و واقعا قادر به هرس کردن آن ها نیستند. دقت کنید که نوع مناسبی از آن را برای محیط انتخاب کنید.

چه موقعی بهتر است که گلدان گیاه آگاو را تعویض نماییم؟

با بیرون زدن ریشه‌ها از گلدان باید آن را تعویض کرد حدوداً هر دو یا سه سال به تعویض گلدان نیاز دارد. موقع تعویض گلدان می توانید پاجوش‌هایی را که گیاه مادر تولید کرده از آن جدا نمایید و در گلدان جداگانه بکارید.

روش های تکثیر و پرورش گیاه آگاو

1. تکثیر و پرورش گیاه آگاو از طریق کاشت بذر
2. تکثیر و پرورش گیاه آگاو از طریق پاجوش

• تکثیر و پرورش  گیاه آگاو از طریق کاشت بذر

جهت کاشت بذرها می توان از مخلوط پرلایت و پیت استفاده کرد. کاشت بذرها سطحی و در حد دو میلیمتر است و فاصله بین بذرها را می توان حدود ۳ سانتیمتر در نظر گرفت. برای آبیاری بعد از کاشت نیز می توان از روش اسپری آب بر روی سطح خاک استفاده کرد تا بذرها جابجا نشوند. مکان قرارگیری گلدان محتوی بذرهای کاشته شده بهتر است گرم و روشن اما به دور از نور مستقیم آفتاب باشد. کشیدن پلاستیک بر روی سطح بستر کاشت به نگهداری رطوبت کمک خواهد کرد. زمان جوانه زنی بذرها در انواع مختلف این گیاه از چند روز تا چند ماه متفاوت است اما نمونه ها متداول زینتی معمولا در طی ۲ الی ۳ هفته جوانه می زنند. به طور کل گیاهان جوان را زمانی آبیاری کنید که سطح خاک نسبتا خشک شده باشد اما مانع از خشکی کشیدن آنان بشوید. در واقع در این مقطع گیاهان جوان به رطوبت بیشتری در خاک نیاز دارند اما بعد از شکل گیری ریشه ها خاک نسبتا خشک را ترجیح می دهند. زمانی که گیاهان جوان حدود سه عدد برگ داشتند می توان آنان را جابجا کرد.

بذر گیاه آگاو

• تکثیر و پرورش گیاه آگاو  از طریق پاجوش

پاجوش از راه های دیگر تکثیر این گیاهان است در چنین روشی گیاهچه های کوچک از کنار گیاه اصلی و از زیر خاک بیرون آمده اند از گیاه مادری جدا و در مکانی دیگر کاشته می شوند. تقریبا در هر زمان از سال می توان نسبت به جدا سازی پاجوش ها اقدام نمود بعد از جدا سازی بهتر است که این گیاهچه های کوچک برای ۱ الی ۲ روز در مکانی نه چندان گرم و دور از تابش نور خورشید قرار گیرند تا آب اضافی خود را از دست بدهند. برای مخلوط کاشت نیز می توان از مخلوطی سبک همانند خاک برگ+ شن نسبتا درشت استفاده کرد. نیازی به عمیق کاشتن گیاهچه ها نیست بلکه در حدی در خاک قرار گیرند که صاف بایستند و خاک اطراف گیاه چه را با دست می توان محکم کرد. گیاهچه ها را دور از نور مستقیم آفتاب قرار دهید و زمانی آبیاری کنید که سطح خاک خشک شده باشد.

پاجوش گیاه آگاو

آفات و بیماری های گیاه آگاو

• از آفات آن می توان به حشرات، شپش و لارو ها اشاره نمود که از لایه های درونی به آن ها نفوذ می کنند و متاسفانه متوجه آن نمی شوید و به تدریج گیاه را از بین می برند. حلزون ها نیز می توانند باعث پیدایش سوراخ هایی بر روی برگ ها ایجاد شود.

• پوسیدگی ریشه از بیماری های این گیاه است که می توان جهت جلوگیری از آن از خاک با زهکش مناسب استفاده نمود. آبیاری زیاد نیز باعث بروز این مشکل می شود.

جمع آوری شده توسط تیم گل