گیاه سرخ برگه

گیاه سرخ برگه گیاهی با برگ های سرخ آتشین می باشد اما می توان رنگ های نارنجی، سبز روشن، شیری، صورتی سفید آن را یافت. این گیاه به دلیل برگ های سبز و قرمز خود در تزئینات کریسمس از اهمیت بسیاری برخوردار است. با تیم گل همراه باشید.

معرفی گیاه سرخ برگه

نام لاتین: poinsettia

نام فارسی: سرخ‌برگه، بنت کنسول، بنت قنسول، پوینستیا، یا گل کریسمس

نام علمی: Euphorbia pulcherrima

راسته: مالپیگی سانان

تیره: فرفیونیان

بومی: مکزیک

گل های سرخ برگه کوچک و به رنگ زرد و تقریبا غیر قابل توجه است و به آن سیاتیوم گفته می شود. این گل ها در شاخه های گل دهنده در وسط قرار می گیرند و بلافاصله بعد از آن ها براکته های بزرگ رنگین (معمولا به رنگ قرمز و گاهی سفید و صورتی) قرار می گیرند که بسیار جالب توجه است. سرخ برگه یک گیاه روز کوتاه است و بدین ترتیب در پاییز گل می دهد. در صورتیکه از سرخ برگه در اسفند ماه و اوایل بهار و حتی اوایل تابستان قلمه برداشت شود، گیاه حاصله رشد زیادی می کند و شاخه های گل دهنده بلند می شوند. این چنین محصولی از نظر تهیه گل بریده با ارزش است و تهیه قلمه جهت پرورش گلدانی بایستی به اوایل شهریور ماه موکول شود. در این صورت گیاهان حاصله که معمولا بیش از یک ساقه ندارند، گل درشتی خواهند داد که کوتاه و تقریبا در سطح گلدان تشکیل می شود.
بعدا چند بوته از این گیاه را در یک گلدان (بسته به بزرگی گلدان، تعداد بوته ها متفاوت است) قرار می دهند. این چنین محصولی بسیار با ارزش است و به بهای گران تر به بازار عرضه می شود. در یک گلدان خیاری معمولا ۳ بوته کوچک تک گل قرار داده می شود.
گلدهی این گیاه روز کوتاه است و در پاییز به گل می رود و در تمام طول زمستان گل دارد. بسته به نوع کولتیوار ۶/۵ تا ۱۰ هفته پس از شروع روز کوتاهی، گل تشکیل می شود. اولین سیاتوم بعد از ۴ تا ۸ روز کوتاه تشکیل می شود که در طی ۱۵ روز با میکروسکوپ قابل مشاهده است. شرایط روز کوتاهی باید تا زمان ظهور گرده بر روی سیاتیوم (anthesis) فراهم باشد تا از تشکیل براکته مطمئن شویم. اگر بعد از گل آغازی و قبل از anthesis، گیاه تحت شرایط روز بلند قرار گیرد، براکته های نارس، سبز و برگ مانند خواهند شد.

رنگ صورتی سرخ برگه

ترکیب سبز و قرمز سرخ برگه

رنگ سفید سرخ برگه

رنگ شیری سرخ برگه

رنگ نارنجی سرخ برگه

شرایط حفظ و نگهداری گیاه سرخ برگه

• شرایط آبیاری سرخ برگه

با مشاهده ی خشکی خاک آبیاری نمایید. گیاهان نباید در زمان آبیاری خیس شوند زیرا باعث افزایش ریزش برگ های جانبی می شود. برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه خصوصا در قلمه های تازه کاشته شده کیفیت آب مصرفی باید مطلوب باشد وگرنه باعث از بین رفتن رنگ براکته ها می شود.

• نور مناسب گیاه سرخ برگه

همواره باید زیر نور کامل آفتاب پرورش داده شود و این شامل پایه های مادری و گلدان های حاوی قلمه های ریشه دارد و حتی قلمه های کاشته شده در بستر و زیر مه پاش است. سرخ برگه یک گیاه روز کوتاه است و غنچه های گل در مهر ماه تشکیل می شود و در آذر ماه گل ها باز و کامل می شوند. با افزایش طول روز از طریق چند ساعت نور مصنوعی در زمان تشکیل جوانه های گل و قبل از آن گلدهی به تاخیر می افتد. به تشعشع قرمز حتی با شدت نور کم و مدت کوتاه بسیار حساس است و تابش آن به گیاه باعث تاخیر در آغازش و نمو گل می شود. در منازل نور چراغ ها می توانند در گلدهی آن دخالت کند. گلدان های بزرگ و چند ساله ای که در منازل پرورش داده می شوند، به دلیل اینکه هرگز در معرض روز های کوتاه قرار نمی گیرند، گل نمی دهند.
بایستی توجه داشت که گلدهی سرخ برگه همچنین در ارتباط با دمای محیط است و عامل دما و نور با هم در تاریخ گلدهی دخالت دارند.

• دمای مناسب گیاه سرخ برگه

به طور کلی سرخ برگه محصول دمایی معادل ۱۵ درجه سانتیگراد به شمار می رود. در صورتیکه به این گیاه استراحت داده شود و در این دما از طریق کم آبی به حال رکود رود برای رشد و نمو بعدی به دمای ۲۰ تا ۲۲ درجه سانتیگراد نیاز دارد. برای نگهداری بعدی مجددا دما کاهش می یابد. در ایران که دمای هوا در تابستان تا ۴۰ درجه سانتیگراد و بیشتر بالا می رود، در فصل تابستان بایستی دمای هوای گلخانه به شدت نقصان یابد. این عمل توسط کولرهای آبی معمولی امکان پذیر نیست و روش پوشال و پنکه که امروزه در بسیاری از نقاط گرم دنیا جهت کاهش دما مورد استفاده قرار می گیرد، بسیار مناسب است.
دمای مناسب بستر کاشت در زمان افزایش گیاه ۲۴-۲۵ درجه سانتیگراد است. بعد از افزایش دمای شبانه مناسب اغلب کولتیوار های سرخ برگه ۱۸-۲۰ درجه سانتیگراد است. دمای شبانه ی بالاتر از ۲۱ درجه سانتیگراد ممکن است باعث کاهش گل آغازی و دما های بالاتر از ۲۴ درجه سانتیگراد ممکن است باعث تاخیر در نمو گل شود. دماهای خنک تر از ۱۶ درجه سانتیگراد منجر به کندی نمو و کوچکی براکته ها می شود. دماهای کمتر از ۱۰ درجه سانتیگراد باعث افزایش پوسیدگی ریشه می شود.
کاهش دما در روز های سرد پاییز گلذهی را به تاخیر می اندازد. دماهای مناسب برای رشد و نمو در صورتیکه با کوتاه شدن طول مدت روز همراه باشد کیفیت محصول را بالا می برد.

• رطوبت مناسب گیاه سرخ برگه

گل سرخه به خاک مرطوب نیاز دارد و آبیاری آن بایستی به اندازه ای باشد که اضافی آب از منافذ زیر گلدان خارج شود. پر کردن زیر گلدانی بهترین روش رطوبت دهی برای این گیاه می باشد، همچنین می توانید ظرفی را پر از آب کنید و نزدیک پنجره بگذارید.

• خاک مناسب گیاه سرخ برگه

ترکیب خاک برگ و خاک جنگلی و یا از ترکیب پیت ماس+ پرلیت و یا خاک برگ+ کوکوپیت+ پرلیت، استفاده نمایید. خاک قلیایی مناسب ترین خاک برای گیاه سرخ برگه می باشد. اگر از بستر های استریل شده که حاوی خاک برگ می باشند و زهکشی بالایی دارند استفاده کنید گیاه شما کمتر دچار آسیب می شود.

• کوددهی مناسب گیاه سرخ برگه

از کود های حاوی نیتروژن، فسفر و پتاسیم استفاده نمایید زیرا باعث رشد بهتر گیاه می شود. زمانی که گیاه گل داد کوددهی را قطع نمایید و این کار را به خرداد تا آبان ماه و با فاصله حدود ۳ هفته موکول کنید. همچنین می توانید ۳ گرم کود مخصوص گیاهان آپارتمانی مانند ۱۰-۱۰-۱۰ یا ۲۰-۲۰-۲۰ را در یک لیتر آب حل کنید و به شکل ابیاری، هفته ای یکبار به گیاه بدهید. این کوددهی نیز باید از خرداد ماه تا آبان ماه انجام شود.

توجه: در زمان مصرف کود و میزان آن دقت لازم را داشته باشید زیرا کوچک ترین اشتباه بر عمر گیاه تاثیر بسزایی می گذارد.

روش های پرورش و تکثیر گیاه سرخ برگه

• پرورش و تکثیر سرخ برگه از طریق کاشت قلمه های ریشه دار

برای تهیه ی چنین پایه هایی می توان قلمه های سرخ برگه را به فاصله ی ۳۰ سانتیمتر در ماه های خرداد و تیر در گلخانه کشت کرد و یا می توان آن ها را با فاصله کمتر در اوایل فصل بهار در گلخانه ریشه دار کرده، سپس به گلدان منتقل نمود و از آن ها مواظبت کرد. زمانی که شاخه های جدید به طول ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر رسیدند بعد از یک سربرداری از آن ها قلمه تهیه می شود. به عبارت دیگر بسته به رقم ۵-۷ هفته قبل از برداشت قلمه باید سر برداری انجام شود.
در این روش می توان تقریبا هر ماه یک بار در طول ماه های تابستان از سرخ برگه قلمه گرفت. یک بار سر برداری باعث تقویت پایه های مادری و بیشتر شدن قلمه ها در ماه های بعد می شود. قلمه ها باید ضخیم ( حداقل قطر آن ۰/۶ سانتیمتر)، پر رشد و ۵ تا ۷/۵ سانتیمتر طول داشته باشد. هرچه قلمه ضخیم تر باشد، گل های بزرگ تری خواهد داد. شاخه های باریک و پیچیده هرگز گل مورد نظر را نخواهند داد. برداشت قلمه های ضخیم و قوی بخش انتهایی گیاه موجب می شود که فضا و نور کافی برای شاخه های بعدی مهیا شود و آن ها نیز قوی و بزرگ شوند.
قلمه ها را باید در صبح زود برداشت کرد لزومی ندارد که در بخش تحتانی آن یک گره باشد و یا از زیر گره و جوانه زده شود. فقط باید یک برگ تحتانی حذف شود تا قلمه ها در بستر کاشت مستقر گردند. قلمه ها را می توان در بستری از ماسه و یا مواد مشابه کشت کرد. همچنین ممکن است آن ها را مستقیم در گلدان های کوچک بکاریم. به هر طریقی باید زهکشی کامل باشد و تهویه خاک به نحو کامل برقرار شود و نوع بستر کاشت باید به حد کافی سبک باشد تا قلمه ها در آن ها نپوسد، بایستی تا حدی موادی نظیر تورب یا خاک پوسیده و یک قسمت خاک سبک داشته باشد تا رویش بعدی گیاهان در گلدان ها دچار وقفه نشود در غیر این صورت اگر خاک گلدان فقط ماسه باشد، موضوع کود پاشی و آبیاری گیاه دچار مشکل می شود.

تکثیر سرخ برگه

آفات و بیماری های گیاه سرخ برگه

• ریزش برگ

از مشکلات مهم این گیاه است که در برخی ارقام آن بسیار شدید است. یکی از عوامل موثر در این ریزش کمبود نیتروژن است که ممکن است ناشی از کمبود آن در خاک یا عدم جذب آن توسط ریشه باشد. آبیاری پی در پی و یا بیماری های ریشه و سر انجام زیادی کود های شیمیایی در خاک گلدان می تواند موجب ضعف ریشه شده و این عارضه را بوجود می آورد.

• غیر عادی بودن شکل گل

در این حالت جوانه های گل تشکیل شده و شروع به رشد و نمو می کنند اما یکباره متوقف شده، شکل عادی گل از بین می رود و بر عکس جوانه های زیر گل شروع به رشد می کنند. گیاهانی که این حالت در آن دیده می شود باید در دمای ۱۵ درجه سانتیگراد شب کشت و کار شوند با علاوه باید تاریخ افزایش آن ها تا آنجا که مقدور است با تاخیر افتد.

• سوختگی حاشیه برگ

این عارضه در اثر کمبود کلسیم در لبه برگ اتفاق افتاده و می توان به وسیله کاهش نسبت آمونیوم به نیترات و رطوبت و اسپری کردن کلسیم از آن پیشگیری کرد.

• بیماری های باکتریایی

که باعث ترک خوردگی و پوسیدگی بخش هایی از ساقه می شود.

• پوسیدگی طوقه و قلمه

موضوع آبیاری و ارتباط آن با پوسیدگی طوقه که توسط ریزوکتونیا روی می دهد اهمیت خاصی دارد. از آبیاری مکرر با میزان کم آب باید صرف نظر کرد و به موضوع زهکشی اهمیت فراوان داد. ضد عفونی بستر کاشت قلمه ها و گلدان ها و مخلوط خاک همواره توصیه شده است.

در ایران مهم ترین عارضه، پوسیدگی قلمه های سرخ برگه است که به دلیل عدم توجه به ضدعفونی خاک عمومیت دارد.

جمع آوری شده توسط تیم گل