گیاه سانسوریا

 

گیاه سانسوریا با نام های گیاه شمشیری و یا زبان مادر شوهر نیز شناخته می شود. این گیاه در تصفیه هوا بسیار موثر بوده و از پرطاقت ترین گیاهان آپارتمانیست. برای شناخت بیشتر این گیاه با تیم گل همراه باشید.

 

معرفی گیاه سانسوریا

نام لاتین: sansevieria

نام فارسی: دراژا ( همان درازا به معنای دراز و بلند بودن برگ ‌ها )

نام علمی : Sansevieria trifasciata

راسته : مارچوبه سانان

تیره: کوله خاسیان

بومی : آفریقا، جزیره ماداگاسکار، جنوب آسیا

این گیاه زیبا ۶۰ نوع مختلف دارد که سانسوریا شمشیری، پا کوتاه، لوله ای مهتابی معروف ترین آن ها می باشند. سانسوریا زیر مجموعه ی ساکولنت ها است، گیاهی زیبا و با دوام بوده و در شرایط نا مناسب محیطی هم میتواند دوام بیاورد. راحتی در نگهداری سانسوریا باعث محبوبیت بسیار آن شده است به همین دلیل در منازل، شرکت ها، بانک ها، ادارات، کارخانه ها و جاهای شلوغ از سانسوریا نگهداری می کنند. سانسوریا برای از بین بردن گاز های مضر موجود در هوا مثل فرمالدهید و تولوئن مفید است و سبب تمیز شدن هر چه بهتر هوای محیط می شود. به همین دلیل است که کارشناسان وجود این گل را در منازل به خصوص در اتاق خواب پیشنهاد می کنند. سانسوریا در طول شب هم اکسیژن آزاد می کند و برای آرامش خواب بسیار مفید است.

 

 

انواع مختلف گیاه سانسوریا

 

• سانسوریا شمشیری

 

بومی : غرب آفریقا

سانسوریا شمشیری در دو نوع ابلق و سبز در بازار وجود دارد، برگ های این گیاه مانند شمشیر کشیده است و در محیط بسته تا ارتفاع ۵۰ سانتی متر نیز رشد می کند ولی اگر محیط بسته باشد تا ارتفاع یک متر و حتی بیشتر هم دیده شده است. در نوع سبز برگ های گیاه به رنگ سبز کمرنگ بوده و نوار های افقی آن به رنگ سبز پررنگ می باشد. در نوع ابلق این گیاه ترکیب رنگ به همین گونه است و تنها فرق آن این است که نوار طلایی دور تا دور برگ را در برگرفته که این تفاوت باعث زیبایی بیشتر سنسوریا شمشیری ابلق شده است.

 

• سانسوریا پاکوتاه

 

بومی : چین

این گونه از سانسوریا، تا ارتفاع حدود ۲۰ الی ۲۵ سانتیمتر رشد می کند و همانطور که از نامش مشخص است گیاه کوچکی است که برای محیط های کوچک و یا جاهایی که محدودیت فضایی دارند و نمی توان از گیاهان بزرگ بهره برد قابل استفاده است. لازم است بدانید که سانسوریا پا کوتاه را که ارتفاع خیلی کمی دارد در بازار به اسم سانسوریا پا کوتاه مینیاتوری یا سانسوریا مینیاتوری می شناسند که به دلیل اختلاف قیمت بین این دو گیاه ( مینیاتوری و پا کوتاه)، این گونه بیان می شود و با گذشت زمان و رشد سانسوریا مینیاتوری شکل آن به شکل گیاه بالغ که همان سانسوریا پا کوتاه است در می آید.

 

• سانسوریا لوله ای / نیزه آفریقایی

 

بومی : آنگولا

این مدل از سانسوریا دارای برگ های گرد لوله ای است که در محیط خانه تا ارتفاع ۵۰ سانتی متر رشد می کند، ولی در زادگاه خود این گیاه ضخامت بیشتری دارد و ارتفاع آن تا ۲ متر هم رسیده است. برخی از تولید کنندگان با سلیقه ی این گیاه، با بافتن این گیاه زیبایی بسیار زیادی به آن داده اند که باعث ایجاد تنوع در این گونه شده است. به تازگی نوع جدیدی از سانسوریا وارد ایران شده که به آن سانسوریا رنگی می گویند که دارای رنگ های مختلفی است و این رنگ ها با دستگاه مخصوص به گیاه زده می شود. رنگ های این گیاه مخملی بوده و  فروش بیشتر و زیبایی بیشتری نیز دارند. رنگ ها به شکلی است که با رشد گیاه قسمت رنگ شده هم رشد میکند و رنگ به اصطلاح کش می آید. این محصولات ( وارداتی) در حقیقت قلمه از گیاه مادری است که نوک آن رنگ شده و داخل کوکوپیت قرار داده شده است و گیاه کامل محسوب نمی شوند. پس بهتر است مانند یک قلمه از آن نگهداری کنید و در هنگام خرید از فروشنده بخواهید وضعیت ریشه ی گیاه را به شما نشان دهد که در صورت نداشتن ریشه، آبیاری را انجام نداده و در حالت بهتر آبیاری از آخر گلدان صورت گیرد.

 

• سانسوریا مهتابی

 

بومی : قاره آفریقا

این نوع از سانسوریا برگ های بلندی دارد که به رنگ های سبز روشن و نقره ای خاکستری می باشند و به دلیل راحتی در نگهداری محبوب هستند. گیاه سانسوریا پس از گذراندن مدتی از عمر خود و بالغ شدن، در پایان تابستان و نزدیک پاییز هر سال گل می دهد. گل های آن در غروب خورشید باز شده و فقط یک شب عمر دارند . گل های این گیاه کوچک بوده و به رنگ های سفید و سبز می باشند. همچنین گل ها  شکننده و دارای بوی عطر یاسمن و نوعی بوته ی کوهستانی و در کل معطر می باشند. همچنین سانسوریا دارای میوه ی کوچک، گرد، از خانواده ی بری ها به رنگ سبز، قرمز و نارنجی روشن است. میوه ی این گیاه گوشتی بوده، ۷ الی ۹ میلیمتر عرض دارد و حاوی دو دانه به طول ۶ الی ۷ میلیمتر و حدود ۵ میلیمتر عرض می باشد که این دانه ها به رنگ قهوه ای مایل به زرد بوده و در اکثر موارد به شکل مستطیل هستند.

 

 

 

شرایط نگهداری و پرورش گیاه سانسوریا

• شرایط آبیاری سانسوریا

در کل بهترین آب برای آبیاری گیاهان آبی است که مانده باشد. آب را در ظرفی بریزید و بگذارید املاحی که درون آن است ته نشین شود و مهم ترین مورد این است که دمای آن با دمای محیط یکسان شود. سانسوریا به دلیل دارا بودن برگ های گوشتی و ساقه های زیر زمینی (ریزوم )، آب را درون خود نگه می دارد، به همین دلیل پیشنهاد می کنیم بین دو آبیاری کمی صبر کنید تا سطح خاک گلدان کاملا خشک شود و سپس آبیاری را انجام دهید. سانسوریا در خشکی خاک و کم آبی تحمل بالایی دارد ولی خشکی بیش از حد نیز باعث چروک شدن برگ های گیاه می شود و از طرف دیگر آبیاری بیش از اندازه نیز سبب پوسیدگی گیاه و از بین رفتن آن می شود.

 

• نور مناسب سانسوریا

گیاه سانسوریا در نور غیر مستقیم و کامل بهترین رشد را داشته و در صورت عدم تامین نور کامل، گیاه ابلق حالت طلایی اطراف برگ خود را از دست می دهد، نوار های افقی سبز پر رنگ که بر روی برگ های گیاه است رنگش را از دست داده و یا کم رنگ می شود و به اصطلاح گیاه رنگ پریده می شود. به همین دلیل پیشنهاد می شود این گیاه در کنار پنجره های رو به قبله یا پنجره های جلویی خانه قرار گیرد تا نیازی آن به نور به طور کامل برطرف شود. خوب است بدانید که گیاه سانسوریا از معدود گیاهانی است که می تواند بدون نور و در شرایط نوری صفر هم زنده بماند ولی نگهداری از آن در این شرایط در مدت زمان کم ( حدود ۳ ماه ) توصیه می شود و باید بعد از گذشت این مدت زمان گیاه را در مکان مناسبی قرار داد، در غیر این صورت برگ های ضعیف، باریک ،کوچک و کم رنگ به وجود می آید و یا حتی ممکن است گیاه به طور کلی از بین برود. تابش مستقیم نور خورشید بر روی این گیاه نیز باعث سوختن برگ های آن می شود.

 

• دمای مناسب سانسوریا

گیاه سانسوریا در دمای ۱۵ الی ۳۰ درجه سانتیگراد رشد بهتری خواهد داشت. با توجه به زیستگاه، این گیاه تحمل هوای گرم و خشک را به مدت کوتاهی دارد ولی از قرار دادن این گیاه در دمای بالای ۳۵ درجه دوری کنید. این گیاه قادر به تحمل دمای ۱۰ درجه نیز می باشد اما کمتر از این دما (حدود صفر یا زیر صفر درجه سانتیگراد) باعث آسیب رسیدن به این گیاه می شود و حتی می تواند باعث یخ زدگی به دلیل وجود آب در برگ های گیاه سانسوریا شود.

 

• رطوبت مناسب سانسوریا

این گیاه به رطوبت بالایی نیز نیاز دارد و رطوبت معمولی موجود در محیط برای این گیاه کافی نیست. به همین دلیل سعی کنید در طول روز گیاه را با آب بدون املاح طبیعی غبارپاشی کنید و یا از حوضچه ی آب در زیر گلدان آن استفاده نمایید.

 

• خاک مناسب سانسوریا

این گیاه از جمله گیاهانسیت که به خاکی با زهکشی مناسب و سبک نیاز دارد، از همین رو بهترین ترکیب برای خاک گلدان سانسورسا ترکیب خاک های کاکتوس، برگ و خاک باغچه است.

 

 

• کوددهی مناسب سانسوریا

برای حفظ شادابی و رشد بیشتر گیاه سانسوریا می توان ماهی ۱ بار در فصل های رشد (از فروردین ماه تا مهر ماه) از کود مخصوص کاکتوس و ساکولنت یا کود مخصوص گیاه های زینتی مانند دستور درج شده بر روی محصول استفاده کرد.

 

 

 

هرس کردن گیاه سانسوریا

در صورت نیاز به هرس برگ های سانسوریا می توان فقط برگ های زرد شده و سوخته شده را از گیاه جدا نمود. همچنین بعد از گل دهی و میوه دادن گیاه سنبله ای که گل بر روی آن تشکیل شده را با قیچی مناسب از انتها هرس نمایید.

 

 

 

چه موقعی باید گلدان گیاه سانسوریا را تعویض نماییم ؟

گیاه سانسوریا به جابجایی علاقه ای ندارد و گلدان کوچک را به گلدان بزرگ ترجیح می دهد. بهترین گلدان برای این گیاه گلدان سفالی می باشد که بزرگ شدن بیش از اندازه ی ریشه های آن باعث ترک و شکستن گلدان می شود که در این هنگام اقدام به تعویض آن کنید. در غیر این صورت بهتر است هر ۳ سال ۱ مرتبه گلدان آن را تعویض نمایید.

 

 

 

 

 

چگونگی پرورش و تکثیر گیاه سانسوریا

1. پرورش و تکثیر گیاه سانسوریا به روش قلمه برگ
2. پرورش و تکثیر گیاه سانسوریا به روش پاجوش

 

 

• پرورش و تکثیر گیاه سانسوریا به روش قلمه برگ

در این روش یک برگ بالغ از سانسوریا (برای نمونه در نوع شمشیری آن حدود ۳۰ سانتی متر یا بلند تر) انتخاب کرده و به وسیله ی قیچی تمیز برگ گیاه را از آخر جدا کنید. سپس برگ را بر روی سطح صاف قرار دهید و به وسیله قیچی یا چاقوی مناسب آن را به قطعات ۴ الی ۸ سانتی تقسیم کنید. به دلیل له شدن و گوشتی بودن برگ گیاه از وسیله ی مناسب برای انجام این کار استفاده کنید، در غیر این صورت امکان دارد روزنه های موجود در برگ هنگام برش مسدود شده و احتمال جواب گرفتن تکثیر کمتر شود. این نکته را نیز به خاطر داشته باشید که در هنگام برش، قطعات را در همان جهت برش دهید زیرا اگر قلمه در بستر را برعکس یا وارونه قرار دهید، گیاه تکثیر نخواهد یافت. برای تکثیر گیاه ابلق به همین روش بایستی عمل کرد اما برای ابلق ماندن این گیاه باید از قسمت پایینی قلمه یک برش به صورت عدد هشت یا یک مثلث با چاقو زده شود، در این صورت به احتمال خیلی زیاد گیاه جدید ابلق می شود. اگر امکان دارد قلمه هایی که برش زدید را به پودر هورمون ریشه زایی آغشته کنید و در گلدان حاوی خاک کاکتوس قرار دهید، در صورتی که گرما و رطوبت به مقدار کافی موجود باشد بعد از گذشت حدود ۴ هفته قلمه ها ریشه می زند.

 

 

 

 

• پرورش و تکثیر گیاه سانسوریا به روش پاجوش

گیاه سانسوریای بالغ به دلیل داشتن ساقه های زیر زمینی یا ریزوم، پاجوش های بسیاری در طول سال می دهد. این روش برای تکثیر گیاه سانسوریا به خصوص در نوع ابلق آن بسیار ساده و راحت است. برای استفاده از این روش اجازه دهید پاجوش های گیاه به وسیله ی گیاه مادر تغذیه شوند و به رشد مطلوبی برسند، بعد از اینکه به ارتفاع مناسب رسید، آن ها از گیاه مادر جدا کنید، در این مدت پاجوش رشد کرده و پس از جدا شدن از گیاه مادر در مدت زمان کمتری همچنان رشد خواهد داشت. برای انجام این روش به آرامی گیاه را از گلدان خارج کنید و اطراف ریشه را به خوبی تمیز کنید، برای بهتر تمیز شدن آن می توانید از آب استفاده کنید، پس از تمیز شدن اطراف ریشه می توانید به وسیله ی قیچی یا کاتر تمیز و استریل شده، پاجوش را از گیاه مادر جدا کنید. به این نکته توجه داشته باشید که اگر ریشه ی گیاه را به خوبی تمیز کرده باشید می توان به راحتی محل برش پاجوش و اندازه ی ریشه را با توجه شرایط گیاه انتخاب نمود، بعد از جدا کردن پاجوش آن را در گلدانی که مناسب آن می باشد قرار داده و گلدان را  از ترکیب خاک برگ، خاک کاکتوس و خاک باغچه پر نمایید.

 

 

 

 

 

 

آفات و بیماری های گیاه سانسوریا

• شته ها یا شیشک آرد آلود حشره هایی هستند که طول آن ها به ۳ میلیمتر میرسد، دارای سپر محافظ بوده، پوششی پشمالو و آرد مانند دارند و به آسانی می توان آن ها را تشخیص داد. بر روی گیاه به راحتی حرکت می کنند و همه ی سطح گیاه را فرا می گیرند و حتی به داخل خاک و ریشه گیاه نیز سرایت کرده و اگر کنترل نشوند گیاه را حتما از بین خواهند برد. گیاهی که به این آفت دچار شده باشد، رشدش متوقف شده و به شکل چروکیده در می آید. شیشک آرد آلود به دلیل دارا بودن سپر محافظ، از اثربخشی سموم تماسی کاسته و در برابر این سم مقاومت می کند. همچنین امکان دارد که در خاک نفوذ کند به همین دلیل بایستی از سموم سیستمیک در برخورد با این آفت استفاده نمود.

 

 

خطر : گیاه سانسوریا برای حیوانات خانگی مثل سگ و گربه سمی می باشد و باید مراقب بود که توسط این حیوانات جویده نشود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جمع آوری شده توسط تیم گل